Column ‘5 year itch’
‘Ben je wakker mama? X’
Stuur ik op 9 mei 2016 om 09:09, ‘Ja mop’ antwoordt mijn moeder krap een minuut later, op haar bekende manier zonder enkele vorm van punctuatie. Het was de ochtend voordat we verwacht werden in het ziekenhuis, voor een laatste check-up in aanloop naar de nieuwe kuur en daarbij behorende ziekenhuisopname. De opname die eigenlijk op haar 62e verjaardag op 10 mei plaats zou moeten vinden, maar waar m’n moeder na wat onderhandelen met haar behandelend arts een dagje uitstel voor kon krijgen. Onderhandelen, daar was m’n moeder goed in, evenals charmeren om uiteindelijk haar zin te krijgen.
Die opname heeft nooit plaatsgevonden, ook niet de dag na haar verjaardag, die ze zo graag wilde vieren met taart van Pompadour, Crémant in smalle flutes en onze handen verstrengeld over de tafel. Die 9 mei in het ziekenhuis bleek de laatste keer te zijn, ‘het was over’ zei de Oncoloog die voorheen bekend stond als ‘haar Oncoloog’. Geen behandeling meer, geen ziekenhuisopname, noch de bijbehorende afspraken, geen wekelijkse bloedtransfusies, geen chemo, geen hoop, geen uitzicht maar wel die verjaardag de volgende dag.
Het onderhandelen begon, ditmaal met mij. Trouwe vriendinnen, nieuwe vriendinnen en een plukje familie moesten werden opgetrommeld voor haar nog te plannen verjaardagsfeest, inmiddels een luttele, 12 uur later. En niet zomaar een verjaardagspartijtje, nee haar laatste, en aan mij de taak om iedereen die ik aan de lijn kreeg die boodschap ook mede te delen. Geheel naar verwachting, ontbrak het ons aan niets die dag, de bubbels vloeide rijkelijk, de met roze marsepein bedekte taart van Pompadour was binnen een dag gemaakt en door een vriendin op de fiets opgehaald, er waren cadeaus (m’n moeder was gek op cadeaus) en alle vrienden en vriendinnen die ze graag wilde zien.
Een paar weken geleden was deze dag alweer 5 jaar geleden. Ik zeg alweer, maar weet eigenlijk niet zo goed wat ik daar mee bedoel. Dat die 5 jaren snel zijn gegaan? Dat die middag in ons favoriete restaurant, omringd door onze favoriete mensen op dat moment, leek alsof het gister plaatsvond? Een beetje van beiden, denk ik.
Terwijl ik denk aan haar laatste verjaardag 5 jaar geleden bereid ik me, zij het mentaal, voor op het 5 jarig ‘jubileum’ van haar sterfdatum. 3 weken na die laatste afspraak in het ziekenhuis dat geen afspraak bleek te zijn maar eerder een live annulering van een afspraak, overleed mijn moeder op 1 juni in het kleine huur appartementje waar ik op dat moment woonde. Zij was 3 weken 62, ik was 6 maanden 27. De jaren die daarna volgde waren geheel volgens en tegen verwachting in. Van die overlevingskracht waar ik bekend om stond tijdens haar periode van ziek zijn was weinig over, dagen gingen voorbij waarin ik weinig meer deed dan m’n tanden poetsen en een inmiddels te groot maar schoon T-shirt aantrekken. Soms deed ik een boodschap, die ik dan ‘s avonds in bed telde als ik weer eens niet kon slapen.
Ik zocht mijn heil in spirituele uitingen, ging extatisch dansen op blote voeten, boekte sessies bij een energetisch healer waar ik keer op keer de longen uit m’n lijf schreeuwde en reisde af naar een boeddhistisch centrum in Ierland om daar een speciale meditatie voor de stervenden te leren. Op andere momenten nam stugge nuchterheid het over en rolde ik m’n ogen als een puber van 15 als iemand zei dat ‘m’n moeder vast trots op me was en met me mee keek, waar ze ook was’.
Ik schreef over en naar haar, zoals nu, maar ook in sms'jes naar haar prehistorische mobieltje dat uitgeschakeld in een doos onder m’n bed ligt wanneer ik dat doe, maar dat terzijde. Ik bezocht haar graf, soms alleen, soms met nieuwe, soms met oude vrienden, vaak met m’n vriend samen waarmee ik de afgelopen jaren een routine heb gecreëerd tijdens deze bezoeken. Ik zak in stilte door m’n knieën om de bloemen in het perkje te verzorgen, oude knopjes weg te knippen, soms nieuwe plantjes te planten, terwijl Marc de marmeren plaat schoon veegt en de planten vervolgens van water voorziet. Daarna staan we dan stijf gearmd aan de voet van het graf, tevreden en aangedaan.
5 jaar later is mijn moeder nog steeds één van de belangrijkste personen in m’n leven, zelfs of misschien juist terwijl zij niet leeft. Ik leerde nieuwe manieren van omgaan met het gemis, viel soms terug op oude. Op haar verjaardag drink ik nog steeds Crémant en vier ik haar leven met een gebakje, rond mijn verjaardag koop ik een klein cadeautje uit haar naam. Ik ga niet meer extatisch dansen, maar spendeer soms nog wel een aantal minuten per dag op mijn meditatie kussentje.
Ondanks dat alles wat ik meemaak vaker wel dan niet eenzaam is, probeer ik haar mee te nemen in alles wat ik doe. Tijdens een verhuizing is haar foto het eerste dat we ergens op een leeg plankje zetten, op reis neem ik één van haar vele ‘geluks’ boeddha’s mee en souvenirs breng ik naar haar graf waar ik ze vervolgens veelal in de aarde begraaf. Slapen kan ik beter, maar soms vermaak ik mezelf nog steeds met het boodschappenspel, dagen zijn weer gevuld met koffie buiten de deur en wandelingen en worden gespendeerd achter m’n laptop waar ik niet alleen over haar maar ook vele anderen schrijf. Behalve op 1 juni, waar ik precies 5 jaar later nadat ik mijn moeder’s hand voor het laatst vasthield de ruimte neem en denk aan wat ze ooit in een brief naar me schreef: ‘ik hoop ook dat jouw leven in een rustiger vaarwater komt, want dat gun ik je zo.’ ‘Ik ook mam, ik ook’, mompel ik zachtjes, de tiener in mijn negerend, want wie weet hoort ze me toch.